Gölbaşı İlçesi 4

Çevrede geniş çapta bir sindirme harekatı başlar.Cihan Şah ile birliktebu işte görevlendirilir.Kahta kalesine kadar tüm bölge üzerine hakimiyet kurulur.Ordu bol ganimetlerle Malatya’ daki ordugaha döner.Malatya’nın alınmasından sonra Memluklu sultanlığı ile hudut komşusu olan Timur’un Suriye’ye yürüme kararı verdiği zaman emirlerinden tepkiler gelir.Daha önceki beyanlarına rağmen Suriye seferi bir paravan seferdir. Esas hedef Anadolu’ unun ele geçirilmesidir.Timur’un Suriye içlerine yönelik askeri yürüyüşünün ilk durağı BEHİSNİ olmuştur.

Şahruh kumandasında gönderilen öncü kuvvetler şehrin kalesini şiddetle kuşatmaya başlamışlardır.Son derece sağlam bir kaleye sahip olan BEHİSNİ geçici bir süre direnebilmişse de sonunda teslim olmuştur.Şehrin ileri gelenlerini Şahruh’a yaptıkları ricalar sonucu Timur kale komutanı cezalandırmaz.Ancak şehir adına hutbe okunarak para bastırılması kabul ederek egemenliği altına girer.Buna karşılık Arap kaynakları ise Timur’un şehri bir ay kadar süreyle yağma edip,yakıp yıktığını ancak kaleyi alamadığını iddia etmektedirler.Nitekim aynı kaynaklara göre Timur buna rağmen BEHİSNİ’ deki kalışını uzatmamış Halep’e doğru yürüyüşüne devam etmiştir.Aslında burada bir ay kalışına Halep’ten gelecek haberleri beklemesine bağlayan bu kaynaklara Timur Halep Şehrinin ileri gelenleri ve büyüklerinin yanına gelerek bağlılıklarını bildireceklerini sanmaktaydı.Öte yandan BEHİSNİ ’nin işgali ve çevresinin kontrol altına alınmasıyla Memluklu Sultanlığı Hakimiyeti sahasına fiilen girilmiş oluyordu.Buradan beklediği haberi alamayan Timur Antep ‘ e yöneldi. 

Arap Tarihçi Ayni. Suriye Seferinin sonucu ile ilgili olarak “ Timur hiçbir şekilde Suriye’de kendi yönetimini birleştirmek istemediği sadece yürü,işgal et,yağmala ve yık prensibine bağlı kaldığı gerçeğidir. Nitekim Timur’un Suriye’den çekilmesinden hemen sonra Kahire’nin buradaki eski idari düzeni yerleştirmesi de bu görüşü desteklemektedir. Birincisi harap edilen şehirler ki bunlar Malatya,Elbistan,Zibart , Kahta,Hısn-ı Mansur, Behisni,Rum Kalesi,Antep,Tell Başir,Kilis. İkincisi ise eşyaları alınıp halkına bir türlü sıkıntı çektirilen yerler .Üçüncü grupta ise halkı tarafından terk edilen şehirlerdir.

Osmanlı İmparatorluğu

Behisni (Besni) ve çevresi ilk kez Osmanlı Padişahı Yıldırım Beyazıt zamanında adına Timur Taş ‘la Osmanlı egemenliğine girdi.(1384) Timur’un Anadolu’ya girmesi Malatya’yı fethinden sonra yöre,Timur hakimiyetine ve daha sonra Dulkadir beyliğinin egemenliğine girer. Yavuz Sultan Selim’in 1515 yılında Dulkadiroğlu Beyliğine son vermesinden sonra Adıyaman,Maraş(Zulkadriye eyaleti) sımırları içinde yer alır.İlk yıllarda (l519 –1530)Gerger- Kahta,Behisni (Besni) Hısn-ı Mansur (Adıyaman) Samsat 1531 yılına kadar başına bir sancak oluşturur.Samsat sancak 

merkezidir.1531 yılından sonra Hısn-ı Mansur Elbistan Sancağını diğerleri de (Besni,Gerger,Kahta) Malatya Sancağı'na bağlanır.

Cumhuriyet Dönemi

İlçemiz Cumhuriyet döneminde Besni İlçesine bağlı " KARAÇALIK " olarak anılan mevkiinde bir köydür. 01-04-1958 Yılında İlçe oldu.Besni’den ayrılarak Adıyaman İline bağlandı.Yerleşim alanının genişliği ,coğrafi konumu halkın kültürel ve ekonomik yapısı İlçenin hızla gelişmesine etken olmaktadır.

GÖLBAŞI İLÇE COĞRAFYA
C O Ğ R A F Y A

Gölbaşı ilçesi, coğrafi ve sosyal bakımdan Adıyaman ilinin en şirin ilçelerinden biridir. Çok genç bir maziye sahip olan Gölbaşı’ndaki bu hızlı gelişme , ilçenin konumundan, sosyal ve stratejik yapısından kaynaklanan bir olgudur. Doğu’nun Batı’ya açılan penceresi durumundaki konumu, ilçenin çok hızlı bir biçimde gelişmesine sebep olmuştur. İlçe merkezinden, hem Devlet Kara Yolu ve hem de Devlet Demir Yolunun geçmesi bu hızlı gelişmede en büyük etkenlerden biridir.

Bu gün Gölbaşı İlçesinin genel durumuna baktığımızda Adıyaman’ın Batısında yer alır.Yüz ölçümü 784 kilometre karedir.Kuzeyinde Malatya, Doğusunda Besni ve Tut İlçeleri, Güneyinde Gaziantep, Batısında Kahramanmaraş İli ile çevrilidir.Deniz seviyesinden yüksekliği 862 metredir.

1958 yılında ,700 nüfusu ile İlçe olan Gölbaşı hızla gelişerek bugün merkez nüfusu

– son nüfus sayımında - 28656’ ya ulaşmıştır. Yapılan araştırmalarda merkezdeki bu nüfusun, bu gün 40 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir.

Gölbaşı İlçesi Karadeniz ve Doğu Anadolu Bölgesi’ni, Akdeniz’e bağlayan Devlet Karayolu ile Devlet Demiryollarının geçtiği bir güzergâhta kurulduğundan, Malatya – Adıyaman - Gaziantep ve Kahramanmaraş İllerinin birbirine bağlayan bir kavşak konumundadır. Adıyaman Havaalanı’na 90, G.Antep Havaalanı’na 140 km. uzaklıktadır. Bu yönüyle doğunun, batıya açılan penceresidir. Staplizesi tamamlanan Kapıdere Yolu açıldığında, Şanlıurfa ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Ankara’ya 183 km. daha yakın olacaktır.

Gölbaşı, 1958 yılında İlçe olmasına rağmen, çok hızlı bir nüfus artışı ve gelişme göstererek, Adıyaman İlinin en büyük İlçelerinden birisi olmuştur.30 Köyü, 3 Beldesi ile toplam nüfusu 52988 olan Gölbaşı’nın, şu anki toplam nüfusunun ise 70 bin civarında olduğu sanılmaktadır. Adını biri ilçe merkezinde, ikisi çevre köylerde bulunan toplam 3 gölden almaktadır.

İlçe Merkezinde bulunan göl çevresinde turizme yönelik tesisler , geniş ormanlık ve yeşil alan ile İlçe kenarından geçen Göksu Çayı bu cazibeyi artırmaktadır. Bu yönüyle de bölgenin mesire alanı durumundadır.Zaten GAP İdaresi de İlçeyi “ GAP Mesire Alanı “ ilan etmiştir. GAP Projesinin bir parçası olan ve ilçenin kuzeyine kurulması plânlanan “Çataltepe Barajı”nın etüt çalışmaları devam etmektedir.

Göksu Çayı’ndan pompalanarak Göle akıtılan su, Gaziantep’e içme suyu olarak da verildiğinden, göller arasında 40 metre genişliğinde kanallar açılarak, 50 km.yi bulan bir su yolu İlçeye ayrı bir güzellik katmaktadır.

Gölbaşı, coğrafi sınırların uzandığı bölümler olarak Akdeniz, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu Bölgeleri’nin kesiştiği noktada yer almaktadır. İknici paragrafta zikredilen konumlandırmanın daha da ayrıntısına inersek : Gölbaşı’nın Doğusunda: Besni – Tut; Batısında: Kahramanmaraş, Çağlayancerit ,Pazarcık ; Kuzeyinde: Gaziantep ; Güney Batısında: Kahramanmaraş İli,Elbistan İlçesi; Güney Doğusunda: Malatya İli ile Doğanşehir İlçesi bulunmaktadır. Gölbaşı, kuzeydoğu, güneybatı istikametinde bulunan Güneydoğu Toroslar’ın uzantıları arasında yer alan vadide kurulmuştur. Gölbaşı Vadisi’nin, yeri ve sınırlarını ana hatlarıyla şöyle çizebiliriz : Gölbaşı Vadisi , Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Kuzey ucu ile Doğu Anadolu Bölgesi’nin güney ucunun kesiştiği yerde bulunur.

Vadinin Kuzey ve Güney etrafı 2300 metreye ulaşan, Güneydoğu Toroslar’ın uzantıları ile çevrilmiştir. Vadinin uzun ekseni 40-50 km. arasındadır. Eni, en geniş yerinde 10-15 km.’ye ulaşmaktadır. Vadi tabanı ise, denizden 862 km. yüksekliktedir.

Sosyal, kültürel ve coğrafi avantajları yüzünden sürekli çevre il, ilçe ve köylerden göç alan Gölbaşı, yoğun bir nüfus artışı sergilemektedir. Halkın geçim kaynağı, tarım ve yurt dışı işçiliğine dayalıdır. İlçede G.Antep fıstığı ve bağcılık en önemli tarım ürünleridir.Bunun yanı sıra buğday, mısır, mercimek, nohut, soğan, sarımsak, domates, biber, patlıcan da önemli tarım ürünleri arasında yer alır.

İlçe, son yıllarda sanayi alanında da büyük bir ilerleme kaydetmektedir. Un, yem ve metal fabrikalarının yanı sıra, üç tekstil tesisi ve bir de süt ürünleri değerlendirme tesisi mevcuttur. Bunun yanı sıra ilçede bulunun Soykan Kömür İşletmeleri, 30 yıla yakındır, ilçenin Harmanlı beldesi’nden kömür çıkarıp bunu ülkenin değişik yerlerinde pazarlamaktadır.